سم بوتولینوم
سم بوتولینوم(Botulinum toxin) که با نام تجاری بوتاکس (Botox) در ایران معروف است از سم باکتری کلستریدیوم تهیه و برای فلج موقت عضلات تزریق می‌شود. تزریق بوتاکس پرطرفدارترین عمل زیبایی است که بدون نیاز به جراحی انجام می‌شود.
بیماری بوتولیسم
بوتولیسم یک بیماری فلج‌کننده جدی و نادر است که به وسیله سم حاصل از باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می‌شود. سه نوع عمده بوتولیسم عبارتند از: بوتولیسم غذایی که با خوردن غذاهای حاوی سم ایجاد می‌شود. بوتولیسم زخم که حاصل عفونی شدن زخم با باکتری کلستریدیوم بوتولینم است. بوتولیسم نوزادان که با مصرف ذرات حاوی باکتری ایجاد می‌شود. ۷ نوع زهر رابه بوتولیسم شناخته شده‌اند که با حروف A تا G نشان داده می‌شوند. تنها انواع A, B، E, F در انسان سبب بیماری می‌شوند.
کاربردها
سم بوتولینوم با فلج عضلات زیر پوستی برای صاف کردن چین و چروک‌های صورت و ایجاد ظاهری جوان‌تر در افراد به کار می‌رود؛ مانند چین و چروک‌های ناشی از اخم کردن که در بین ابروها یا روی پیشانی ایجاد می‌شوند و چروک‌های اطراف چشم و دهان که در موقع خندیدن ظاهر می‌شوند. بوتاکس در برخی موارد برای کاهش میزان تعریق در کف دست‌ها یا زیر بغل نیز استفاده می‌شود. بوتاکس در درمان لوچی، بلفارواسپاسم، میگرن مزمن و دیستونی نیز کاربرد دارد. محل تزریق بوتاکس برای درمان میگرن در نواحی مختلف پوست سر می‌باشد و معمولاً بر اساس منطقه‌ای از سر که بیشترین احساس درد را دارد انجام می‌شود. این در حالی است که در تزریق بوتاکس به منظور زیبایی نواحی پیشانی و اطراف چشم مورد تزریق قرار می‌گیرند کلفتی پوست، میزان آفتاب‌سوختگی آن و عمق چین و چروک‌ها از مواردی هستند که باید قبل از تزریق بوتاکس مورد توجه قرار بگیرند
عوارض
از آنجا که بوتاکس عمدتاً جذب عضلات محل تزریق می‌شود و مقادیر بسیار ناچیزی از آن وارد گردش خون می‌گردد، با دوزی که برای بازکردن چروک‌ها به کار می‌رود، تقریباً هیچ عارضه مهمی ایجاد نمی‌کند. البته مثل هر تزریق دیگری ممکن است سوزش و قرمزی خفیفی در محل تزریق ایجاد کند که پس از چند ساعت خودبه‌خود برطرف می‌شود. به علاوه در برخی از افراد پس از تزریق بوتاکس، سردرد یا تهوع خفیف یا علائم سرماخوردگی ایجاد می‌شود که معمولاً طی ۲ تا ۳ روز بهبود می‌یابد. هر چند تزریق بوتاکس عارضه جسمی مهمی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند باعث افتادگی پلک، دوبینی فقدان جلوه عضلات صورت و ایجاد حالت انجماد در افراد شود. علت بروز عوارض فوق تزریق مقدار بیش از حد از بوتاکس یا تزریق در نقاط نامناسب است. آلرژی در تزریق بوتاکس دیده می‌شود که به شکل کهیر، تورم پلک‌ها و خارش موضعی خود را نشان می‌دهد. هر چند میزان بروز آلرژی بسیار ناچیز است ولی می‌تواند شدت متفاوتی داشته باشد
متخصصان هشدار داده‌اند که تزریق بوتاکس می‌تواند توانایی جوانان برای نشان دادن احساساتشان از طریق حالات چهره را به شدت محدود کند. آن‌ها می‌گویند که حالت‌های متفاوت چهره نه تنها بازتاب‌دهنده احساسات هستند بلکه در شکل دادن آن‌ها هم تأثیر دارند و هشدار می‌دهند که پرورش نسلی جوان با «چهره‌های توخالی» می‌تواند مانع از رشد احساسی و اجتماعی در میان این رده سنی شود. بوتاکس ماهیچه‌های بالای صورت و پیشانی به صورت موقت فلج می‌کند و مانع از چین و چروک شدن پوست هنگام اخم کردن یا بالا دادن ابرو می‌شود
۱-بوتاکس یک نوروتوکسین است که توسط سوزن تزریق می شود.
بوتاکس یک نوروتوکسین رقیق شده قابل تزریق است که از سم بوتولینوم که در باکتری کلستریدیوم بوتولینوم یافت می شود. از حالت رقیق شده این سم برای آرام کردن ماهیچه ها به خصوص در پیشانی، بین دو ابرو و اطراف چشم استفاده می شود. به این صورت با غیر فعال کردن موقت پیام های عصبی به ماهیچه های به خصوص در صورت نمی توانید حالات به خصوصی به صورتتان بدهید که سبب شکل گرفتن چروک ها می شوند.
این ایده که سوزن به پیشانی، ابرو یا بین دو چشم وارد شود ممکن است کمی ترسناک باشد اما خیالتان آسوده باشد زیرا بوتاکس نه تنها توسط اتحادیه غذا و دارو FDA تائید شده است بلکه بسیار معمول است و متقاضیان بسیاری دارد.
این محصول به طور گسترده برای مصارف زیبایی کاربرد دارد ولی در تعداد زیادی از موارد درمانی نیز کاربرد دارد. بوتاکس اولین بار توسط FDA و در سال ۱۹۸۹ برای درمان افتادگی پلک و امروزه توانایی درمان صد ها مشکل پزشکی مانند تعریق بیش از حد(هایپرهیدروزیس) یا میگرن های کرونیک را دارد.
در سال ۲۰۰۲ بوتاکس برای مصارف زیبایی تائید شد و از آن زمان میلیون ها نفر به طور ایمن و مفید از این محصول بهره برده اند. لازم است به خاطر داشته باشید بوتاکس زمانی که توسط یک پزشک معتبر پوست یا جراح پلاستیک انجام شود ایمن تر خواهد بود.
۳-هیچ سن جادویی برای درمان با بوتاکس وجود ندارد.
متقاضیان جوان که بوتاکس را به منظور جلوگیری حتی پیش از ظهور یا عمیق شدن چروک ها استفاده می کنند رو به افزایش است. به همین علت است که متخصصان پوست و مو نمی توانند سن معینی را برای شروع درمان با بوتاکس پیشنهاد دهند زیرا به قصد شما، حالات صورت و ترجیح و انتخاب شما بستگی دارد.
هر بار که ابروهایمان را بالا می بریم یا اخم می کنیم و ابروهایمان را به هم نزدیک می کنیم چروک های موجود در ان نواحی عمیق تر می شوند و تعداد بیشتری شروع به شکل گیری می کنند. این اتفاق به آرامی در مدت طولانی اتفاق می افتد بنابراین شما روزانه متوجه تغییرات آن نمی شوید.
زمانی که ابروهایتان را بالا ببرید متوجه افزایش تعداد و عمق خطوط و چروک های افقی در پیشانی می شوید. اگر با دستتان ابروها را ده ثانیه در همان حالت بالاتر نگه دارید، متوجه می شوید که پس از رها کردن ابرو ها و استراحت ماهیچه، خطوط موجود در پیشانی بیشتر و عمیق تر دیده می شوند. بوتاکس جلوی این ظهور خطوط جدید و عمیق شدن خطوط فعلی را می گیرد.
۴-وقتی درمان به درستی انجام شود چهرتان بی حرکت به نظر نمی رسد.
بعضی انتقادات بیان می کنند که بوتاکس سبب از دست دادن تمام حالات شخصی صورتتان می شود و شما را با محدوده کمتری از حرکات در هنگام خنده، عصبانی یا غمگین شدن باقی می گذارد. هر چند این درست است که حرکات شما محدود می شود اما یک مقدار متناسب بوتاکس همچنان به شما اجازه واکنش نشان دادن و تعامل می شود.
بوتاکس باعث آرام نمودن ماهیچه های صورت که باعث تشکیل چروک ها هستند و تزریق به ان ها صورت می گیرد می شوند مانند نواحی گوشه چشم (چروک های پا کلاغی)، چروک های بین دو ابرو و چروک های پیشانی می شود و روی دیگر عضلاتی که برای حالات صورت فعال هستند نمی شود.
۵-بوتاکس همه چروک ها را از بین نمی برد.
مهم است تصوری که از تزریق بوتاکس دارید واقع گرایانه باشد. بوتاکس سبب درمان همه چروک های صورتتان نمی شود و روی چروکی اثر دارد که در نتیجه حالات صورت نمایان می شوند. این چروک با وارد فاز استراحت کردن ماهیچه های مرتبط کاهش می یابد. بوتاکس از چروک هایی که به آن استاتیک یا ایستا (در حالت عادی جلوی آینه مشخص هستند) می گوییم نمی شود. برای این گونه خطوط باید از درمان های دیگر مانند تزریق ژل یا لیزر صاف کننده پوست استفاده نمود. در این مورد می توانید از پزشکتان مشاوره بگیرید.
۶-بوتاکس در واقع نام یک برند است.
شاید نام بوتاکس بسیار معروف باشد ولی بوتاکس تنها یکی از نوروتوکسین های موجود در بازار است. بقیه نوروتوکسین ها شامل دیسپورت Dysport که در سال ۲۰۰۹ مجوز FDA دریافت کرده و Jeuveau که در سال ۲۰۱۹ مجوز دریافت نموده است می شوند. همه این محصولات از یک گونه خاص باکتری منشا گرفته اند و به همین علت اثر مشابهی دارند.
تفاوت های جزئی بین این سه نوع نوروتوکسین وجود دارد. Xeomin یک نوروتوکسین خالص شده است که اصطلاحا به آن مولکول عریان نیز می گویند زیرا فاقد هر گونه پروتئین سطحی اضافه که در Dysport و Jeuveau وجود دارد است. این نوروتوکسین خالص عمقی تر به درون پوست نفوذ می کند، سریعتر عمل می کنند و به طور موثری ریسک واکنش های آلرژی را کاهش می دهد.
از نظر تئوری کاهش بار پروتئین احتمال بی اثر شدن و عدم واکنش بدن به بوتاکس را نیز کاهش می دهد به این معنی که از بدن نسبت به نوروتوکسین واکنش ایمنی نشان نمی دهد.
دیسپورت کمی بیشتر از بوتاکس قابلیت پخش شدن دارد بنابراین برای مناطقی که به تزریق های متوالی نیاز دارد بهتر است. هم چنین نفوذ دیسپورت نسبت به دو محصول دیگر بیشتر است و تاثیر ان در دو تا سه روز بعد مشخص می شود در حالی که بوتاکس برای نتایج به ۷ تا ۱۰ روز زمان نیاز دارد و این زمان برای Xeomin در حدود ۵ تا ۶ روز است.
۷-ممکن است در ابتدا کمی احساس خنده دار داشته باشید.
بوتاکس چند روز برای عمل کردن زمان نیاز دارد در حالی که نتیجه کامل پس از دو هفته نمایان می شود. بسیاری مردم می گویند متوجه زمان اثر آن می شوند زیرا ناگهان طوری بنظر می رسد که گویا پیشانی تان را با چسب نواری پوشانده باشند. بوتاکس روی حرکت ماهیچه های صورت موثر است و ممکن است حس عجیبی به شما دست بدهد وقتی می خواهید یکی از حالات صورت را نشان دهید
هم چنین تزریق بوتاکس در یک نقطه ممکن است روی ناحیه دیگر اثر بگذارد. به طور مثال اگر تزریق بوتاکس در ناحیه پایین پیشانی و نزدیک ابرو انجام شود سبب پایین کشیدن ابرو ها می شود. هم چنین ممکن است یک احساس کشش شدید در ابتدا احساس کنید پیش از این که بدنتان مقدار سم را تنظیم کند. هم چنین باید به نکات قبل و پس از تزریق مثل عدم استفاده از رقیق کننده های خون مثل آسپرین که سبب ایجاد کبودی می شوند توجه نمود. این یکی از عوارض است که جابجایی نوروتوکسین سبب افتادگی پلک یا دیگر بافت ها می شود.
۸-زنان و مردان از این محصول استفاده می کنند.
بوتاکس در حدود سه ماه ماندگاری دارد(یا بیشتر اگر تازه شروع به تزریق کرده باشید) بنابراین بین سه تا شش ماه باید برای تزریق دوباره مراجعه نمایید. زیرا بوتاکس به طور موقت ماهیچه ها را وارد فاز استراحت می کن د و به مرور زمان از بین می رود و شما متوجه بازگشت دوباره چروک ها می شوید.
با پیر شدن، پوست خاصیت الاستیکی و کلاژن خود را از دست می دهد بنابراین با انقباض مداوم ماهیچه ها، پوست دچار چروک های دائمی می شود. پس از گذشتن چند ماه از تزریق بوتاکس بدن گیرنده های عصبی استیل کولین جدید تولید می کند و عصب قادر است پیامهای خود را دوباره القا کند. برای کاهش چروک ها و جلوگیری از چروک های دائمی باید به طور مداوم تزریق بوتاکس را ادامه دهید.
دوران نقاهت چقدر طول می‌کشد؟
بوتاکس را روش «ساعت ناهار» می‌نامند، چرا که بیماران می‌توانند بعد از انجام بوتاکس بلافاصله به فعالیت‌های روزانه خود بازگردند. بوتاکس به هیچ برش، بخیه یا باندپیچی نیاز ندارد. عوارض جانبی آن بسیار خفیق هستند: کبودی، تورم یا قرمزی اطراف محل تزریق و همینطور سردردهای جزئی. بیمار نباید بعد از انجام بوتاکس تا چهار ساعت دراز بکشد و به مدت دوازده ساعت از مالش دادن موضع اجتناب کنند، چرا که ممکن است محلول تزریق شده به سمت سایر نقاط بدن حرکت کند.
اکثر بیماران می‌گویند که نتایج درمان حدود ۴ تا ۶ ماه محسوس است. به تدریج، عضلات توانایی خود را برای انقباض به دست می‌آورند و چین و چروک‌ها دوباره ظاهر می‌شوند. بسیاری از بیماران برای جلوگیری از این اتفاق تزریق بوتاکس را تکرار می‌کنند.
عوارض بوتاکس چیست ؟
در کل تزریق بوتاکس عوارض بسیار کمی دارد و بیشتر این عوارض ممکن است به دلیل ناآشنایی شخص تزریق کننده بوتاکس و تزریق این ماده توسط افراد غیر متخصص ایجاد شود. لذا اولین و مهمترین توصیه ما به شما انجام تزریق بوتاکس در کلینیک های معتبر پوست و مو و مطب پزشک متخصص می باشد.
عوارض عمومی بوتاکس
قرمزی و اِدِم
قرمزی و ادم (تورم) واکنش طبیعی بدن به هر روش درمانی است. این عوارض معمولاً خفیف تا متوسط هستند، در عرض چند ساعت برطرف می‌شوند و نیازی هم به درمان ندارند. شدت قرمزی و ادم به میزان بوتاکس تزریق شده و همچنین ضخامت سوزن تزریق بستگی دارد. پیشگیری از این عوارض تا حد زیادی به تجربه‌ی پزشک وابسته است.
استفاده از سوزن‌های باکیفیت، تزریق آهسته و مقادیر کم بوتاکس و همچنین استفاده از کمپرس سرد پس از اتمام تزریق، از جمله مواردی هستند که می‌توانند از شدت قرمزی و تورم بکاهند. جهت درمان سریع ورم بعد از بوتاکس قبل از خروج از مرکز خانه سفید از پزشک متخصص کلینیک سوالات خود را بپرسید.
درد
میزان درد در طی تزریق بوتاکس به آستانه‌ی تحمل درد شما بستگی دارد. معمولاً بیشتر مراجعین به خوبی درد ناشی از تزریق را تحمل می‌کنند. برای کاهش درد می‌توانید پس از مشورت با پزشک، حدود ۱ ساعت قبل از مراجعه به کلینیک، استامینوفن مصرف کنید. در برخی موارد قبل از درمان، از کرم‌های بی‌حسی موضعی یا کمپرس سرد استفاده می‌شود تا درد محل تزریق کاهش یابد. درد ممکن تا ۳۰ دقیقه بعد از اتمام تزریق هم کمی باعث رنجش شما شود.
سردرد و تهوع
شایع‌ترین عوارض بوتاکس سردرد و تهوع هستند. این دو عارضه در ۲ تا ۱۵ درصد از مراجعین مشاهده می‌شوند. البته سردرد و تهوع معمولاً خفیف بوده و بیشتر برای کسانی رخ می‌دهد که اولین تزریقات بوتاکس خود را انجام می‌دهند. ماندگاری این عوارض بین چند ساعت تا حداکثر سه چهار روز متغیر است.
علت و نحوه درمان این عارضه در صفحه سردرد بعد از بوتاکس بطور کامل شرح داده شده است، که می توانید برای اطلاعات کامل در این خصوص به صفحه مذکور مراجعه فرمایید. اما بطور خلاصه عواملی مانند آسیب‌های ایجاد شده در محل تزریق، استرس و سابقه‌ی سردردهای میگرنی در ایجاد آن‌ها موثرند. برای درمان سردرد، مصرف داروهای مسکن یا قرص‌های ضد میگرن معمولی کفایت می‌کند.
کبودی
کبودی به دلیل سوراخ شدن عروق خونی موجود در محل تزریق رخ می‌دهد. این اتفاق معمولاً ناشی از این است که محل عروق خونی، پیش از تزریق بوتاکس به خوبی شناسایی نشده‌اند. توجه داشته باشید که پزشکان غیرمتخصص و افراد غیر پزشک با آناتومی صورت و گردن آشنایی کافی ندارند. به همین علت ممکن است در طی فرآیند تزریق به عروق خونی آسیب بزنند. کبودی بیشتر زمانی مشاهده می‌شود که پزشک مهارت و تجربه‌ی کافی در تزریق بوتاکس نداشته باشد.
برای پیشگیری از این عارضه، باید از مصرف آسپیرین و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مثل ژلوفن) تا حداقل ۷ روز پیش از تزریق خودداری کنید. استفاده از کرم‌های ویتامین K یا کرم‌هایی که حاوی عصاره‌ی گیاه ارنیکا هستند، در رفع کبودی موثرند. سایر اقداماتی که باید برای پیشگیری از کبودی پوست انجام بگیرند، شامل موارد زیر است:
- در حین تزریق بوتاکس باید در حالت نشسته قرار داشته باشید؛
- عروق خونی باید پیش از تزریق شناسایی شوند؛ به ویژه در مورد نواحی اطراف چشم و سایر بخش‌های مستعد؛
- پزشک با فشار دادن انگشت خود بر محل تزریق (بدون ماساژ دادن) می‌تواند احتمال کبودی را کاهش دهد.
عفونت
تا کنون گزارشی مبنی بر عفونت ناشی از تزریق بوتاکس منتشر نشده؛ البته در مورد تزریق‌هایی که در محیط‌های درمانی و توسط پزشک صورت گرفته‌اند. تمامی محلول‌های بوتاکس حاوی مایع نرمال سالین هستند و در دمای ۴ درجه‌ی سانتی‌گراد نگهداری می‌شوند. حتی ۳۰ روز بعد از باز کردن محلول بوتاکس، هیچ نشانه‌ای از رشد باکتری‌ها یافت نمی‌شود. با این حال در محیط های درمانی، پیش از تزریق پوست شما را به خوبی استریل می‌کنند تا خطر عفونت به صفر برسد.
واکنش‌های کولینرژیک
واکنش‌های کولینرژیک از جمله عوارض بوتاکس هستند که معمولاً به شکل خشک شدن دهان یا چشم‌ها مشاهده می‌شوند. این عوارض بیشتر در صورت استفاده از فرآورده‌هایی مشاهده می‌شود که از سم بوتولونیوم نوع B ساخته شده‌اند. در کلینیک خانه سفید تنها از فرآورده‌های حاوی سم بوتولیونیوم نوع A استفاده می‌کنیم.
عوارض بوتاکس در محل تزریق
این گروه از عوارض معمولاً ناشی از انتشار بوتاکس به عضلات مجاور محل تزریق و اثر گذاری بر ماهیچه‌هایی است که مد نظر ما نیستند. احتمال این عوارض زمانی زیاد می‌شود که تزریق بوتاکس توسط افراد غیر پزشک یا پزشکان غیرمتخصص صورت بگیرد.
عوارض محل تزریق در موارد درمان یک سوم بالایی صورت (خط اخم، خطوط افقی پیشانی، ابروها و خطوط پنجه کلاغی) بسیار کم است. چون تکنیک‌ها و دستورالعمل‌های تزریق بوتاکس در این نواحی تا حد زیادی بهینه سازی شده‌اند. تزریق بوتاکس در یک سوم میانی و پایینی صورت و همچنین گردن، کاربردهای کمی دارد. به همین علت تکنیک‌های تزریق در این مناطق ضعیف‌تر بوده و تزریقات باید با دقت و احتیاط بیشتری صورت بگیرند. احتمال بروز عوارض محل تزریق در این مناطق بیشتر است.
در ادامه عوارض بوتاکس در محل تزریق را به تفکیک مناطق تحت درمان بررسی کرده‌ایم:
عوارض بوتاکس در تزریقات بین دو ابرو
عوارض بوتاکس در موارد درمان خطوط بین ابروها شامل سه مورد زیر است. هیچ کدام از این عوارض دائمی، خطرناک یا تهدید کننده‌ی سلامت شما نیستند. صرفاً از لحاظ زیبایی شناختی عوارض نامطلوبی به شمار می‌روند.
افتادگی پلک
افتادگی پلک در گذشته شیوع زیادی داشت و هنوز هم در افرادی که تزریق بوتاکس را در مراکز غیر درمانی یا غیرمعتبر انجام می‌دهند، مشاهده می‌شود. این عارضه به دلیل تزریق نادرست و اثر گذاری ماده‌ی بوتاکس بر عضله‌ی بالا برنده‌ی پلک فوقانی اتفاق می‌افتد. افتادگی پلک معمولاً ۲ تا ۱۵ روز بعد از تزریق بوتاکس مشاهده شده و ۲ تا ۸ هفته طول می‌کشد تا بهبود یابد. با این حال با از بین رفتن تدریجی اثرات بوتاکس، به کلی درمان شده و جای نگرانی ندارد.
برای پیشگیری از این عارضه توجه به موارد زیر کاملاً موثر است:
- بعد از تزریق بوتاکس به جلو خم نشوید. به محل تزریق دست نزنید و آن را نمالید.
- پزشک باید محلول بوتاکس را در مقادیر کم و به آرامی تزریق کند. یادتان باشد که هیچگاه نباید در حین تزریق، نواحی تحت درمان را ماساژ داد.
- برای ثبیت بوتاکس در عضلات هدف، بهتر است تا ۲-۳ ساعت به طور مداوم عضلات مورد نظر را به کار بگیرید و با آن‌ها تمرین کنید. به این ترتیب بوتاکس سریعتر جذب بافت هدف شده و به سمت عضلات دیگر نمی‌رود.
برخی از افراد نسبت به این عارضه از عوارض بوتاکس مستعدترند. پزشک باید عوامل خطرساز در مورد شما را بررسی کند تا اگر هر کدام وجود داشت، شیوه‌ی تزریق را منطبق بر شرایط شما انتخاب کند. برخی از عوامل افزایش دهنده‌ی احتمال افتادگی پلک در زمان تزریق بوتاکس در بین دو ابرو عبارت‌اند از:
- کسانی که سابقه‌ی آسیب یا جراحی در آن ناحیه داشته‌اند؛
- افراد مسن؛
- کسانی که به طور ژنتیکی عضله‌ی بالابرنده‌ی پلک ضعیفی دارند. این مشکل به طور معمول توسط عضلات دیگر صورت جبران می‌شود و در حالت عادی قابل تشخیص نیست. پزشک با معاینه‌ی عضلات متوجه این موضوع خواهد شد.
در گذشته افتادگی پلک در ۱۰ درصد از مراجعین دیده می‌شد. اما اکنون با بهبود تکنیک‌های تزریق و موارد مصرفی، شیوع این عارضه تقریباً به صفر رسیده است. تاکنون در کلینیک خانه سفید هیچکدام از مراجعین ما دچار این عارضه نشده‌اند.
تورم بافت لنفاوی ابرو و پلک مجاور
احتمال این عارضه کم است و بیشتر در کسانی مشاهده می‌شود که سابقه‌ی تورم و ادم در ناحیه‌ی ابرو و پلک دارند، به ویژه آن‌هایی که دچار پف صبگاهی چشم می‌شوند. همچنین التهاب ملتحمه و افتادگی بافت بین دو ابرو، می‌توانند باعث افزایش احتمال این عارضه شوند.
افزایش خطوط مجاور بینی
گاهی با فلج شدن عضلات ناحیه بین ابروها، فعالیت عضلات اطراف بینی بیشتر شده و خطوط مجاور بینی نمایان می‌شوند؛ به ویژه در زمان خندیدن و اخم کردن. با تزریق بوتاکس در طرفین بینی می‌توان این مشکل را به خوبی برطرف کرد.
عوارض بوتاکس در تزریقات ابرو و پیشانی
افتادگی ابرو
عضله پیشانی که فرونتالیس نام دارد، یک عضله‌ی نازک، عریض و حساس به دوزهای پایین بوتاکس است. اگر محل تزریق بوتاکس در پیشانی بیش از اندازه پایین باشد، می‌تواند باعث افتادگی ابروها و پلک‌ها شود. در این حالت روی پیشانی و پلک‌های فوقانی احساس سنگینی می‌کنید که با آرایش کردن بدتر می‌شود. البته این عارضه بر روی بینایی شما اثری نمی‌گذارد و معمولاً بعد از ۱ تا ۴ هفته برطرف می‌شود. این عارضه هم مانند سایر عوارض بوتاکس به دلیل کم‌تجربگی تزریق کننده و عدم شناخت آناتومی صورت رخ می‌دهد. در صورتی که تزریق توسط پزشک متخصص صورت بگیرد، احتمال افتادگی ابرو و پلک تقریباً صفر است.
چهره بی‌احساس
چهره بی‌احساس یا یخ زده (Frozen look) یکی از عوارض بوتاکس است که به دلیل تزریق دوزهای بیش از حد اتفاق می‌افتد. همانطور که گفتیم، عضله‌ی پیشانی به داروی بوتاکس حساسیت بالایی دارد. برای پیشگیری از این عارضه، دوز پایینی از بوتاکس را به پیشانی تزریق کرده و ۱ ماه بعد نتایج را بررسی می‌کنیم. در نیمی از مراجعین نیازی به تزریقات بیشتر نیست ولی در نیمی دیگر دوز بسیار کمی برای رفع خطوط باقی مانده تزریق می‌شود.
علامت مِفیستو
بالا رفتن بخش میانی و/یا یک‌سوم انتهایی ابرو را علامت مفیستو می‌گویند. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که بخش‌های طرفی عضله‌ی پیشانی به خوبی فلج نشده باشند.
عوارض بوتاکس در تزریقات پلک
شل شدن پلک پایین
عضله‌ی دور چشم شما که مسئول ایجاد خطوط پنجه کلاغی است، یک عضله‌ی سطحی، نازک، عریض و بسیار قدرتمند است. گاهی در زمان درمان خطوط پنجه کلاغی، فلجی ایجاد شده در این عضله به حدی زیاد است باعث افتادگی یا فتق بالشتک‌های چربی زیر چشم می‌شود. به علاوه عضله‌ی دور چشم با ماساژ عروق لنفاوی اطراف چشم باعث تخلیه‌ی مایعات اضافی ناحیه می‌شود. در صورت فلج شدن کامل عضله، مایعات اضافی تخلیه نمی‌شوند و زیر چشم ورم می‌کند. این وقایع باعث پف کردن صبگاهی زیر چشم شده و حتی می‌تواند چین و چروک‌های پلک تحتانی را بیشتر کند. شل شدن پلک پایین مانند بیشتر عوارض بوتاکس ناشی از اشتباه در تزریق دارو بوده و موقتی است.
سایر عوارض بوتاکس در این ناحیه
- افتادگی پلک پایین
- افتادگی پلک بالا
- دو بینی و لوچی چشم‌ها(بسیار نادر)
- افتادگی لب (نادر)
- عمیق شدن خطوط گونه (نادر)
عوارض بوتاکس در تزریقات یک‌سوم میانی و پایینی صورت
اطراف دهان
معمولاً تزریق بوتاکس برای جوانسازی پوست اطراف دهان انتخاب چندان مناسبی نیست و سایر روش‌های جوانسازی تاثیر بیشتر و زیبا‌تری بر این ناحیه می‌گذارند. در بیشتر موارد تزریق بوتاکس در نواحی دور دهان همراه با تزریق ژل (معمولاً هیالورونیک اسید) انجام می‌شود. برای پیشگیری از عوارض، باید از دوزهای بسیار پایین و غلیظ بوتاکس استفاده کرد. عوارض بوتاکس در تزریقات اطراف دهان شامل موارد زیر است:
- عدم تقارن
- فلج عضلات لب و ناتوانی در تکلم و بلع صحیح
- دشواری در لب خند زدن
- گاهی ناتوانی در جلوگیری از بیرون ریختن آب دهان
خطوط اطراف بینی
تزریق در این ناحیه باید با دقت بسیار زیادی صورت بگیرد. عوارضی همچون افتادگی گوشه‌های دهان، افتادگی لب‌ها و عریض شدن لب بالایی در صورتی رخ می‌دهند که پزشک مهارت کافی در تزریق بوتاکس نداشته باشد.
گوشه‌های دهان و چانه
تزریق بوتاکس به عضله‌ی مثلثی که در پایین گوشه‌های دهان جای گرفته می‌تواند باعث لیفت گوشه‌های دهان شود. در مورد این کاربرد، خطر دشواری در لبخند زدن و همچنین دشواری در تکلم وجود دارد. در مورد تزریق بوتاکس به چانه، اگر تزریق به درستی صورت نگیرد، بازهم شاهد عوارض ذکر شده هستیم.
عوارض بوتاکس در تزریقات گردن
مهمترین عارضه‌ی تزریق بوتاکس در گردن، اختلال در بلع و کاهش ترشح بزاق دهان است. همچنین اگر بوتاکس به عضلات عمقی‌تر گردن انتشار یابد، امکان دشواری در حرکت دادن گردن به چپ و راست وجود دارد.
سایر عوارض بوتاکس
فلج نشدن عضلات هدف از دیگر عوارض بوتاکس است که در صورت عدم استفاده از دوزهای مناسب دارو و همچنین تزریق در محل‌های نامناسب رخ می‌دهد. در موارد بسیار نادر مقاومت نسبت به سم بوتولونیوم مشاهده شده که در این حالت، تزریق بوتاکس هیچ تاثیری بر عضلات نمی‌گذارد.
واکنش‌های سیستمیک یا عمومی بدن نسبت به ماده‌ی بوتاکس بسیار نادرند. تاکنون گزارشی مبنی بر واکنش‌های حساسیتی به داروهای مجاز بوتاکس منتشر نشده است. گزارشاتی مبنی بر ظاهر شدن علایم مشابه بیماری پسوریازیس و دانه‌های قرمز بر روی پوست منتشر شده که تا کنون در میان میلیون‌ها بار تزریق، تنها برای دو نفر در هر میلیون نفر در سرتاسر دنیا رخ داده است.