کبد چرب
یکی از بیماری‌های شایع در جهان بیماری کبد چرب است. كبد چرب از بیماری‌های قرن ۲۱ به شمار می‌آید كه در اثر رسوب و تجمع بیش از حد چربی در بافت كبد ایجاد می‌شود. این تجمع چربی در کبد اختلالاتی در فعالیت طبیعی كبد به وجود می‌آورد كه باعث نارسایی كبدی می‌شود. علائم کبد چرب برای همه افراد یکسان نیست، اما بعضی از نشانه های آن بین افراد مشترک است. برای درمان کبد چرب، لازم است اطلاعات کامل در رابطه با علائم آن داشته باشید تا بتوانید پیش از وخیم شدن بیماری، آن را درمان کنید. در ادامه نشانه‌های کبد چرب را بررسی می‌کنیم.
كبد چرب چگونه در بدن ایجاد می‌شود؟ كبد چرب به دلیل كم‌تحركی، افزایش وزن و استفاده از غذاهای پركالری، كم فیبر و غذاهای آماده با سس فراوان ایجاد می‌شود. همچنین داشتن حداقل فعالیت فیزیكی و اضافه‌وزن متاسفانه سبب افزایش این بیماری شده است. در حال حاضر ۳۰ تا ۴۰ درصد بیمارانی كه به متخصصان مراجعه می‌كنند به نحوی كبد چرب در آنها دیده می‌شود. درگیری كبدی از جمله مضرات مصرف مواد غذایی نامناسب و عدم فعالیت فیزیكی با گسترش زندگی ماشینی امروز است و با وزن بیمار ارتباط مستقیم دارد. از مهمترین دلایل کبد چرب مصرف مشروبات الکلی است. از دیگر موارد مهمی که می‌توان به آن اشاره کرد، اضافه وزن است. عوامل خطر ابتلا به کبد چرب غیرالکلی عبارتند از: افراد مبتلا به بیماری دیابت افراد چاق افراد با چربی و فشارخون بالا افراد دارای چربی شکم اضافی
چگونه می‌توان کبد چرب را تشخیص داد؟ کبد چرب بدون علامت است، ولی در بررسی‌های آزمایش خون و آنزیم‌های کبدی مشخص می‌شود. اگر مورد غیر معمولی مشاهده شود با استفاده از سونوگرافی و ام آر آی چک می‌کنند تا اگر آسیبی وجود داشته بررسی شود. علاوه بر آن با سونوگرافی، دستگاه‌های فیبر و اسکن نیز قابل تشخیص است. اما نمونه برداری از كبد بهترین راه برای تشخیص دقیق این بیماری توسط تیم متخصصین خواهد بود.
علائم كبد چرب در مراحل اولیه شامل چه مواردی می‌شود؟ بیماری‌های كبدی مانند هپاتیت و كبد چرب در مراحل اولیه هیچ نشانه‌ای برای تشخیص ندارند. بنابراین، بیماران از شرایط خود بی‌اطلاع هستند تا وقتی كه پس از گذشت زمان و وخیم شدن وضعیت كبد تاثیرات منفی بر عملكرد آن مشخص شود. وقتی كبد چرب منجر به هپاتیت می‌شود كبد متورم شده و بیمار در ناحیه فوقانی و راست شكم احساس فشار و سنگینی می‌كند. به خصوص این علائم در مواردی كه كبد چرب سریع ایجاد شده بیشتر دیده می‌شود. كبد چرب ارتباط مستقیمی با فعالیت بدن، وضعیت متابولیسم و افزایش چربی خون دارد. تمامی این موارد زنگ خطرهایی هستند كه فرد را از وضعیت كبد چرب‌شان باخبر می‌كند. از دیگر علائم کبد چرب به موارد زیر باید اشاره کرد: احساس خستگي بي اشتهایی ضعف عمومی حالت تهوع ضعف قدرت تفکر درد بالای سمت راست شکم بزرگی کبد لکه‌های قهوه‌ای روی پوست گردن و زیر بغل توجه داشته باشید که تشخیص دیر اختلالات كبدی موجب می‌شود توان کاری خود را از دست بدهید و دچار نارسایی کبدی شوید. كبد چرب چه مشکلاتی به دنبال دارد؟ باید بدانید كبد فرد مبتلا در برابر رسوب چربی از خود واكنش نشان می‌دهد و در طولانی مدت به کبد آسیب می‌رساند. ابتلا به هپاتیت از عوارض ناشی از پیشرفت كبد چرب است كه در نهایت به سیروز كبدی تبدیل می‌شود. هپاتیت ناشی از چربی سبب تخریب سلول‌های كبد شده و عوارض جدی را برای بیمار به دنبال خواهد داشت. آیا آزمایش‌هایی برای شناسایی كبد چرب وجود دارد؟ توصیه می‌كنیم برای تشخیص كبد چرب افرادی كه بیماری‌های زمینه‌ای و متابولیک مانند دیابت، چربی خون و اضافه وزن دارند، آزمایش‌های كبدی به صورت کامل انجام گیرد و سونوگرافی از كبد انجام شود. بهترین راه برای تشخیص، سونوگرافی است چرا که در آن تجمع چربی كبد به خوبی نشان داده می‌شود. در بعضی موارد برای اثبات تشخیص شاید لازم باشد نمونه‌برداری از كبد انجام شود و مطالعه میكروسكوپی روی بافت كبد صورت بگیرد. آیا درمان کبد چرب ممکن است؟ اگر كبد چرب در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل پیشگیری و درمان است. كاهش وزن، فعالیت فیزیكی و ورزش، استفاده از رژیم غذایی مناسب و دوری از غذاهای چرب و پركالری از روش‌هایی هستند كه در جلوگیری از پیشرفت این بیماری كمک می‌كنند. از آنجایی كه این بیماری در مراحل اولیه قابل درمان است، بنابراین داشتن الگوی غذایی سالم، ورزش و رسیدن به وزنی متعادل و به طور كلی تغییر شیوه زندگی پیشنهاد می‌شود. توجه داشته باشید اگر كبد چرب به سیروز تبدیل شود بافت كبد تخریب می‌شود. در این صورت كار درمان کبد چرب هم سخت‌تر خواهد شد. تا به امروز دارویی برای این بیماری خاموش کشف نشده و مهمترین روش درمان این بیماری، برطرف کردن عوامل بروز آن است. افرادی که در اثر مصرف زیاد الکل مبتلا به کبد چرب شده‌اند، باید مصرف الکل خود را کاملا قطع کنند. افراد دارای اضافه وزن باید با تغییر در برنامه غذایی و رعایت رژیم غذایی اصولی توسط تیم حرفه‌ای و انجام ورزش‌هایی روزانه وزن خود را کاهش دهند. کاهش ۱۰ درصدی وزن، مهمترین کلید رفع مشکل کبد چرب است. مبتلایان به دیابت یا چربی خون باید با کنترل قند و چربی به کمک پزشک متخصص در جهت درمان این بیماری قدم بردارند. همچنین مصرف روزانه یک گرم کپسول ماهی به این بیماری کمک خواهد کرد. یادتان باشد از مهمترین راه‌های درمان این بیماری تغییر در سبک زندگی یعنی تغییر در رژیم غذایی، فعالیت‌های جسمانی، پیاده روی و تحرک بدنی است.
چه دارویی برای درمان كبد چرب تجویز می‌شود؟ درمان دارویی قطعی برای کبد چرب وجود ندارد. بیماری کبد چرب مشکلی است که معمولا با مصرف الکل همراه می‌باشد. اما چیزی که در حال حاضر مورد توجه ماست بیمار کبد چرب غیرالکلی است. بسیاری از مردم هیچ نشانه‌ای از خود بروز نمی‌دهند و به همین دلیل است که کبد چرب غیرالکلی را بیماری خاموش می‌نامند. تقریبا از هر ۵ مورد، یک نفر کبد چرب پیشرفته دارد و حالت التهابی‌تر بیماری کبد را به خود می‌گیرد که استئاتوهپاتیت غیرالکلی نام دارد. استئاتوهپاتیت می‌تواند تبدیل به سیروز و سرطان کبد شود. افرادی كه به كبد چرب مبتلا هستند باید زیر نظر پزشكان متخصص، روند پیشرفت بیماری را محدود و كنترل كنند. برای بهبود این ناراحتی می‌توان اختلالات زمینه‌ساز آن را كنترل كرد. ورزش روزانه، كاهش وزن و عدم استفاده از غذاهای چرب و پركالری و مصرف مرتب میوه و سبزیجات تنها راه‌حل‌های اصلی برای درمان كبد چرب هستند. غذاهای حاوی آنتی‌اكسیدان مانند ویتامین E می‌تواند مانند داروی كمكی برای كبد چرب عمل كند ولی نمی‌توان آن را به‌عنوان دارویی كه این بیماری را از بین می‌برد تلقی كرد. همانطور كه گفتیم اضافه‌وزن از مواردی است كه نقش مهمی در وضعیت كبد چرب دارد. به همین دلیل بیماران باید انجام حركات ورزشی و فعالیت‌های فیزیكی را در برنامه روزانه خود قرار دهند. كسانی كه به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت مبتلا هستند باید با مراجعه به پزشك متخصص تحت معاینه و آزمایش‌های كامل قرار گیرند؛ چرا كه كنترل دیابت و چربی خون در بیماران مبتلا به كبد چرب نقش كمک كننده‌ای در بهبودی این بیماری دارد. بهترین کارها برای بهبود و کنترل کبد چرب عبارتند از: ۱- کاهش وزن برنامه غذایی سالم راه حل مناسبی برای کنترل کبد چرب است. کاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کلی بدن می‌تواند التهاب کبد و تجمع چربی اطراف اعضای بدن را کاهش دهد. یادتان باشد کاهش وزن را آرام آرام پیش ببرید؛ برای مثال هر هفته یک یا نیم کیلوگرم کاهش وزن مناسب است. کاهش وزن ناگهانی و زیاد در کوتاه مدت بیماری را بدتر می‌کند. همانطور که تغییر در سبک زندگی از مهم ترین راه های درمان کبد چرب بود، در زیر به نقل از دکتر کرمانی مواردی را برای کاهش چربی های اضافه بیان می کنیم:
۲- پرهیز غذایی رعایت نکته‌های زیر به بیماران مبتلا به کبد چرب کمک می‌کند تا راحت‌تر به مقابله با آن بپردازند. همچنین با رعایت این نکات می‌توانید از ابتلا به بیماری کبد چرب پیشگیری کنید. افزایش تعداد وعده‌های غذایی و کاهش حجم آنها کاهش چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها درمان چربی خون درمان کامل دیابت مصرف ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین و تن مصرف گردو، بذر کتان، شاهدانه، روغن زیتون، آجیل مصرف ویتامین، فولیک اسید، منگنز و سلنیوم مصرف روزانه یک گرم مکمل روغن ماهی محدود کردن چربی‌های مضر و خودداری از مصرف چربی‌های اشباع شده غذاهای دریایی، مرغ، گوشت بدون چربی و پروتئین‌های گیاهی میوه (حداکثر ۳ واحد در روز) و سبزیجات غلات کامل و برنج قهوه‌ای عدم مصرف شیرینی‌جات آماده عدم مصرف نوشیدنی‌های قندی استفاده از روغن کانولا و زیتون ۳- ورزش بهترين روش درمان کبد چرب از بین بردن عوامل ايجادکننده آن است. یکی از کمترین کارهایی که برای رفع کبد چرب می‌توان انجام داد، ورزش است. ورزش خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد، اما فعالیت مستمر (دست کم ۵ بار در هفته و هر بار ۲۰ دقيقه پياده روی يا دويدن آهسته) بسیار مفید است. پزشکان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به کبد چرب باید هر روز ۲۰ دقيقه يا يک روز درميان يک ساعت به انجام فعاليت‌های ورزشی بپردازند. برای تاثیر گذاری بیشتر، ورزش بايد جزء برنامه روتین زندگی باشد. در ضمن لازم نيست اين ۲۰ دقيقه يا يک ساعت به طور مداوم انجام شود. بيمار می‌تواند ۲ تا ۱۰ دقيقه يا ۴ تا ۱۵ دقيقه ورزش کند. اين توصيه به ویژه برای افرادی مفید است که به دليل مشکلات اسکلتي-عضلاني قادر به ورزش طولاني نيستند. برای کاهش وزن و درمان این بیماری به طور هم‌زمان فرد باید پیاده‌روی سریع داشته باشد تا به بدن فشار بيايد و عرق کند. به یاد داشته باشید همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. برای دوری از علائم کبد چرب رژیم غذایی سالم و ورزش منظم داشته باشید. اگر نشانه های کبد چرب را مشاهده کردید، برای تشخیص دقیق‌تر نزد پزشک بروید. علائم کبد چرب، دیر بروز داده می‌شوند پس با چک‌آپ منظم می‌توانید از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید.