کبد چرب
یکی از بیماری‌های شایع در جهان بیماری کبد چرب است. کبد چرب از بیماری‌های قرن ۲۱ به شمار می‌آید که در اثر رسوب و تجمع بیش از حد چربی در بافت کبد ایجاد می‌شود. این تجمع چربی در کبد اختلالاتی در فعالیت طبیعی کبد به وجود می‌آورد که باعث نارسایی کبدی می‌شود. علائم کبد چرب برای همه افراد یکسان نیست، اما بعضی از نشانه های آن بین افراد مشترک است. برای درمان کبد چرب، لازم است اطلاعات کامل در رابطه با علائم آن داشته باشید تا بتوانید پیش از وخیم شدن بیماری، آن را درمان کنید. در ادامه نشانه‌های کبد چرب را بررسی می‌کنیم.
کبد چرب چگونه در بدن ایجاد می‌شود؟ کبد چرب به دلیل کم‌تحرکی، افزایش وزن و استفاده از غذاهای پرکالری، کم فیبر و غذاهای آماده با سس فراوان ایجاد می‌شود. همچنین داشتن حداقل فعالیت فیزیکی و اضافه‌وزن متاسفانه سبب افزایش این بیماری شده است. در حال حاضر ۳۰ تا ۴۰ درصد بیمارانی که به متخصصان مراجعه می‌کنند به نحوی کبد چرب در آنها دیده می‌شود. درگیری کبدی از جمله مضرات مصرف مواد غذایی نامناسب و عدم فعالیت فیزیکی با گسترش زندگی ماشینی امروز است و با وزن بیمار ارتباط مستقیم دارد. از مهمترین دلایل کبد چرب مصرف مشروبات الکلی است. از دیگر موارد مهمی که می‌توان به آن اشاره کرد، اضافه وزن است. عوامل خطر ابتلا به کبد چرب غیرالکلی عبارتند از: افراد مبتلا به بیماری دیابت افراد چاق افراد با چربی و فشارخون بالا افراد دارای چربی شکم اضافی
چگونه می‌توان کبد چرب را تشخیص داد؟ کبد چرب بدون علامت است، ولی در بررسی‌های آزمایش خون و آنزیم‌های کبدی مشخص می‌شود. اگر مورد غیر معمولی مشاهده شود با استفاده از سونوگرافی و ام آر آی چک می‌کنند تا اگر آسیبی وجود داشته بررسی شود. علاوه بر آن با سونوگرافی، دستگاه‌های فیبر و اسکن نیز قابل تشخیص است. اما نمونه برداری از کبد بهترین راه برای تشخیص دقیق این بیماری توسط تیم متخصصین خواهد بود.
علائم کبد چرب در مراحل اولیه شامل چه مواردی می‌شود؟ بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت و کبد چرب در مراحل اولیه هیچ نشانه‌ای برای تشخیص ندارند. بنابراین، بیماران از شرایط خود بی‌اطلاع هستند تا وقتی که پس از گذشت زمان و وخیم شدن وضعیت کبد تاثیرات منفی بر عملکرد آن مشخص شود. وقتی کبد چرب منجر به هپاتیت می‌شود کبد متورم شده و بیمار در ناحیه فوقانی و راست شکم احساس فشار و سنگینی می‌کند. به خصوص این علائم در مواردی که کبد چرب سریع ایجاد شده بیشتر دیده می‌شود. کبد چرب ارتباط مستقیمی با فعالیت بدن، وضعیت متابولیسم و افزایش چربی خون دارد. تمامی این موارد زنگ خطرهایی هستند که فرد را از وضعیت کبد چرب‌شان باخبر می‌کند. از دیگر علائم کبد چرب به موارد زیر باید اشاره کرد: احساس خستگی بی اشتهایی ضعف عمومی حالت تهوع ضعف قدرت تفکر درد بالای سمت راست شکم بزرگی کبد لکه‌های قهوه‌ای روی پوست گردن و زیر بغل توجه داشته باشید که تشخیص دیر اختلالات کبدی موجب می‌شود توان کاری خود را از دست بدهید و دچار نارسایی کبدی شوید. کبد چرب چه مشکلاتی به دنبال دارد؟ باید بدانید کبد فرد مبتلا در برابر رسوب چربی از خود واکنش نشان می‌دهد و در طولانی مدت به کبد آسیب می‌رساند. ابتلا به هپاتیت از عوارض ناشی از پیشرفت کبد چرب است که در نهایت به سیروز کبدی تبدیل می‌شود. هپاتیت ناشی از چربی سبب تخریب سلول‌های کبد شده و عوارض جدی را برای بیمار به دنبال خواهد داشت. آیا آزمایش‌هایی برای شناسایی کبد چرب وجود دارد؟ توصیه می‌کنیم برای تشخیص کبد چرب افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای و متابولیک مانند دیابت، چربی خون و اضافه وزن دارند، آزمایش‌های کبدی به صورت کامل انجام گیرد و سونوگرافی از کبد انجام شود. بهترین راه برای تشخیص، سونوگرافی است چرا که در آن تجمع چربی کبد به خوبی نشان داده می‌شود. در بعضی موارد برای اثبات تشخیص شاید لازم باشد نمونه‌برداری از کبد انجام شود و مطالعه میکروسکوپی روی بافت کبد صورت بگیرد. آیا درمان کبد چرب ممکن است؟ اگر کبد چرب در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل پیشگیری و درمان است. کاهش وزن، فعالیت فیزیکی و ورزش، استفاده از رژیم غذایی مناسب و دوری از غذاهای چرب و پرکالری از روش‌هایی هستند که در جلوگیری از پیشرفت این بیماری کمک می‌کنند. از آنجایی که این بیماری در مراحل اولیه قابل درمان است، بنابراین داشتن الگوی غذایی سالم، ورزش و رسیدن به وزنی متعادل و به طور کلی تغییر شیوه زندگی پیشنهاد می‌شود. توجه داشته باشید اگر کبد چرب به سیروز تبدیل شود بافت کبد تخریب می‌شود. در این صورت کار درمان کبد چرب هم سخت‌تر خواهد شد. تا به امروز دارویی برای این بیماری خاموش کشف نشده و مهمترین روش درمان این بیماری، برطرف کردن عوامل بروز آن است. افرادی که در اثر مصرف زیاد الکل مبتلا به کبد چرب شده‌اند، باید مصرف الکل خود را کاملا قطع کنند. افراد دارای اضافه وزن باید با تغییر در برنامه غذایی و رعایت رژیم غذایی اصولی توسط تیم حرفه‌ای و انجام ورزش‌هایی روزانه وزن خود را کاهش دهند. کاهش ۱۰ درصدی وزن، مهمترین کلید رفع مشکل کبد چرب است. مبتلایان به دیابت یا چربی خون باید با کنترل قند و چربی به کمک پزشک متخصص در جهت درمان این بیماری قدم بردارند. همچنین مصرف روزانه یک گرم کپسول ماهی به این بیماری کمک خواهد کرد. یادتان باشد از مهمترین راه‌های درمان این بیماری تغییر در سبک زندگی یعنی تغییر در رژیم غذایی، فعالیت‌های جسمانی، پیاده روی و تحرک بدنی است.
چه دارویی برای درمان کبد چرب تجویز می‌شود؟ درمان دارویی قطعی برای کبد چرب وجود ندارد. بیماری کبد چرب مشکلی است که معمولا با مصرف الکل همراه می‌باشد. اما چیزی که در حال حاضر مورد توجه ماست بیمار کبد چرب غیرالکلی است. بسیاری از مردم هیچ نشانه‌ای از خود بروز نمی‌دهند و به همین دلیل است که کبد چرب غیرالکلی را بیماری خاموش می‌نامند. تقریبا از هر ۵ مورد، یک نفر کبد چرب پیشرفته دارد و حالت التهابی‌تر بیماری کبد را به خود می‌گیرد که استئاتوهپاتیت غیرالکلی نام دارد. استئاتوهپاتیت می‌تواند تبدیل به سیروز و سرطان کبد شود. افرادی که به کبد چرب مبتلا هستند باید زیر نظر پزشکان متخصص، روند پیشرفت بیماری را محدود و کنترل کنند. برای بهبود این ناراحتی می‌توان اختلالات زمینه‌ساز آن را کنترل کرد. ورزش روزانه، کاهش وزن و عدم استفاده از غذاهای چرب و پرکالری و مصرف مرتب میوه و سبزیجات تنها راه‌حل‌های اصلی برای درمان کبد چرب هستند. غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان مانند ویتامین E می‌تواند مانند داروی کمکی برای کبد چرب عمل کند ولی نمی‌توان آن را به‌عنوان دارویی که این بیماری را از بین می‌برد تلقی کرد. همانطور که گفتیم اضافه‌وزن از مواردی است که نقش مهمی در وضعیت کبد چرب دارد. به همین دلیل بیماران باید انجام حرکات ورزشی و فعالیت‌های فیزیکی را در برنامه روزانه خود قرار دهند. کسانی که به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت مبتلا هستند باید با مراجعه به پزشک متخصص تحت معاینه و آزمایش‌های کامل قرار گیرند؛ چرا که کنترل دیابت و چربی خون در بیماران مبتلا به کبد چرب نقش کمک کننده‌ای در بهبودی این بیماری دارد. بهترین کارها برای بهبود و کنترل کبد چرب عبارتند از: ۱- کاهش وزن برنامه غذایی سالم راه حل مناسبی برای کنترل کبد چرب است. کاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کلی بدن می‌تواند التهاب کبد و تجمع چربی اطراف اعضای بدن را کاهش دهد. یادتان باشد کاهش وزن را آرام آرام پیش ببرید؛ برای مثال هر هفته یک یا نیم کیلوگرم کاهش وزن مناسب است. کاهش وزن ناگهانی و زیاد در کوتاه مدت بیماری را بدتر می‌کند. همانطور که تغییر در سبک زندگی از مهم ترین راه های درمان کبد چرب بود، در زیر به نقل از دکتر کرمانی مواردی را برای کاهش چربی های اضافه بیان می کنیم:
۲- پرهیز غذایی رعایت نکته‌های زیر به بیماران مبتلا به کبد چرب کمک می‌کند تا راحت‌تر به مقابله با آن بپردازند. همچنین با رعایت این نکات می‌توانید از ابتلا به بیماری کبد چرب پیشگیری کنید. افزایش تعداد وعده‌های غذایی و کاهش حجم آنها کاهش چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها درمان چربی خون درمان کامل دیابت مصرف ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین و تن مصرف گردو، بذر کتان، شاهدانه، روغن زیتون، آجیل مصرف ویتامین، فولیک اسید، منگنز و سلنیوم مصرف روزانه یک گرم مکمل روغن ماهی محدود کردن چربی‌های مضر و خودداری از مصرف چربی‌های اشباع شده غذاهای دریایی، مرغ، گوشت بدون چربی و پروتئین‌های گیاهی میوه (حداکثر ۳ واحد در روز) و سبزیجات غلات کامل و برنج قهوه‌ای عدم مصرف شیرینی‌جات آماده عدم مصرف نوشیدنی‌های قندی استفاده از روغن کانولا و زیتون ۳- ورزش بهترین روش درمان کبد چرب از بین بردن عوامل ایجادکننده آن است. یکی از کمترین کارهایی که برای رفع کبد چرب می‌توان انجام داد، ورزش است. ورزش خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد، اما فعالیت مستمر (دست کم ۵ بار در هفته و هر بار ۲۰ دقیقه پیاده روی یا دویدن آهسته) بسیار مفید است. پزشکان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به کبد چرب باید هر روز ۲۰ دقیقه یا یک روز درمیان یک ساعت به انجام فعالیت‌های ورزشی بپردازند. برای تاثیر گذاری بیشتر، ورزش باید جزء برنامه روتین زندگی باشد. در ضمن لازم نیست این ۲۰ دقیقه یا یک ساعت به طور مداوم انجام شود. بیمار می‌تواند ۲ تا ۱۰ دقیقه یا ۴ تا ۱۵ دقیقه ورزش کند. این توصیه به ویژه برای افرادی مفید است که به دلیل مشکلات اسکلتی-عضلانی قادر به ورزش طولانی نیستند. برای کاهش وزن و درمان این بیماری به طور هم‌زمان فرد باید پیاده‌روی سریع داشته باشد تا به بدن فشار بیاید و عرق کند. به یاد داشته باشید همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. برای دوری از علائم کبد چرب رژیم غذایی سالم و ورزش منظم داشته باشید. اگر نشانه های کبد چرب را مشاهده کردید، برای تشخیص دقیق‌تر نزد پزشک بروید. علائم کبد چرب، دیر بروز داده می‌شوند پس با چک‌آپ منظم می‌توانید از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید.