قلب مهمترین عضو بدن
قلب مهمترین عضو بدن می باشد که وظیفه خون رسانی به تمام قسمت های بدن را دارد و اگر یک لحظه از کار بیافتد عواقب بسیار بدی فرد را دنبال می کند.
آیا تا به حال به خود گفته اید که چقدر با این عضو مهم آشناییت دارید؟
آیا می دانید چه بیماریهای قلب را تهدید می کند؟
با ما همراه باشید.
قلب
قلب یا دل یک اندام ماهیچه ای است که مسئول پمپاژ خون به شریان ها به وسیلهٔ حرکات ضربان دارمتناوب است و به این صورت خون را به همهٔ نواحی بدن ارسال می کند.صورت خون را به همهٔ نواحی بدن ارسال می کند.
قلب انسان به طور متوسط حدود ۷۰ بار در دقیقه می تپد. قلب انسان بین دو شش در بدن قرار دارد و به گونه ای قرارگرفته است که رأس (apex)آن متمایل به سمت چپ و پایین قرارمی گیرد و همواره بخشی از آن درحال فعالیت و بخشی در حال استراحت است و در هر بار ضربان، قلب به مدت ۰٫۴ثانیه در حال استراحت خواهدبود. بافت قلب نیز هم چون دیگر بافت های بدن نیاز به تغذیه دارد که تغذیهٔ قلب برعهدهٔ عروق کرونری (تاجی) می باشد.
قلب شما یک پمپ است. این عضو عضلانی به اندازه مشت شماست، و در سمت چپ مرکز قفسه سینه شما واقع است. قلب به دو قسمت راست و چپ تقسیم شده است. این دو قسمتی بودن،خون غنی از اکسیژن را از مخلوط شدن با خون کم اکسیژن محافظت می کند.خون کم اکسیژن پس از گردش در کل بدن به قلب باز میگردد.
مسیر گردش خون در قلب:
به نقل از آکاایران : خون سیاهرگی(قرمز تیره) پس از رساندن اکسیژن و مواد مغذی از طریق گلبولهای قرمز به سلولهای بدن در حالی که تنها مقدار اندکی اکسیژن داشته و حاوی دی اکسیدکربن زیاد است باید از قسمتهای مختلف بدن جمع آوری شود. خون از طریق دو سیاهرگ بزرگ وارد دهلیز راست میشود: سیاهرگ اجوف تحتانی( که خون را از شکم و پاها) و سیاهرگ اجوف تحتانی فوقانی ( خون قسمتهای فوقانی بدن از جمله سر) خون را به دهلیز راست برمی گرداند.
دهلیز راست قلب منقبض شده و خون را از طریق یک دریچه یک طرفه به بطن راست میریزد. سپس بطن منقبض شده و خون را از طریق سرخرگ ریوی به ریه ها میرساند. با عبور خون از ریه ها، گلبولهای قرمز خون دی اکسیدکربن خود را از دست میدهد و اکسیژن دریافت مینمایند.
حمله قلبی چیست؟
حمله قلبی و یا سکته قلبی زمانی رخ می دهد که یکی از عروق کرونر (معمولا توسط لخته خون) بسته می شود. این حمله باعث کمبود و یا فقدان خون در بخشی از قلب می شود. کمبود خون و یا فقدان می تواند باعث مرگ آن بخش از قلب شود. این بیماری یکی از انواع شایع بیماری قلبی در آمریکا بوده و سالانه حدود یک میلیون حمله قلبی در این کشور رخ می دهد.
علائم هشدار دهنده حمله قلبی شامل موارد زیر است:
- درد قفسه سینه
- درد در پشت، دستها، گردن و یا فک شما
- تنگی نفس
- تهوع یا استفراغ
- تپش قلب سریع و یا نامنظم
- سایر نشانه ها از جمله، خستگی، اضطراب، سوء هاضمه و یا سوزش معده
نشانه های مهم بیماری قلبی
۱- درد قفسه سینه: این درد کوبنده یا فشارنده در ناحیه پشت جناغ سینه احساس می شود و ممکن است به گردن، دستها، پشت و یا شکم هم انتشار یابد. آنژین صدری اغلب هنگام کارهای بدنی یا فشارهای روحی و روانی که فعالیت قلب افزایش پیدا می کند، بروز مینماید و معمولاٌ با استراحت یا مصرف نیتروگلیسرین زیرزبانی تسکین می یابد.
۲- تنگی نفس: احساس تنگی نفس می تواند از نشانه های بیماری کرونری قلب باشد گرجه در بسیاری از بیماری های تنفسی و… نیز این حالت پدید می آید.
۳- تپش قلب: در این وضعیت، فرد به طور ناراحت کننده ای ضربان قلب خود را احساس میکند. تپش قلب در حالت های اضطرابی و برخی بیماری های دیگر قلبی نیز ممکن است پدید آید.
۴- خیر یا ادم: در مراحل پیشرفته تر بیماری قلبی (نارسایی قلب) که کارکرد پمپ اشکال پیدا می کند، مایع موجود در بافت های بدن (به ویژه بخشهای پایینی بدن مثل قوزک پاها) به طور کامل تخلیه نمی شود و در زیر جلد انباشته می گردد. البته خیر یا ادم در نتیجه بیماری های واریسی پاها، بیماری کبد، اختلالات کلیوی و… نیز ممکن است پدید آید.
آترواسکلروز:
آترواسکلروز یا تصلب شرایین یکی از اصلی ترین علل حمله ها و سکته های قلبی می باشد. علیرغم تمام پیشرفت ها در علم پزشکی و تسهیل تشخیص و درمان بیماری های قلبی و عروقی، متاسفانه هنوز هم شیوع این بیماری ها در کشور ما رو به افزایش بوده و بعد از یک سیر افزایش یابنده تا سال ۲۰۲۰ به حداکثر رسیده و سپس امید میرود شیوع آن کاهش یابد.
درد سینه علت شایعی برای مراجعه بیماران به اورژانس بوده و با توجه به افزایش شیوع حمله ها و سکته های قلبی و نیز کاهش سن ابتلا به آن ، به یک دغدغه و نگرانی در بیماران تبدیل شده است.
همچنین هر چند کمتر از تنها یک سوم از بیماران با درد حاد قفسه سینه، واقعاً مشکل مهمی دارند اما با توجه به تشخیص های مهم و وخیم تهدید کننده حیات مانند سندرم حاد کرونری (انفارکتوس یا سکته قلبی)، آمبولی ریه (لخته داخل شریان ریه معادل سکته ریوی)، دایسکشن آئورت ( پرگی ناگهانی رگ اصلی بدن)، پنوموتراکس خودبخودی (پاره شدن الوئول ریه و تجمع هوا در بیرون ریه) و پریکاردیت یا تامپوناد( تجمع مایع اطراف قلب و غرق شدن قلب) با توجه به کشنده بودن تمام تشخیص های فوق به یک چالش تشخیصی و با توجه به لزوم شروع فوری و اورژانسی درمان در هر مرکز اولیه، به یک چالش درمانی برای تمام بیماران و پزشکان تبدیل شده است.
چگونه سکته قلبی اتفاق می افتد؟
سکته قلبی، فرایندی چند عاملی شامل فشارخون، چربی خون بالا، سیگار، دیابت و زمینه ژنتیک مساعد است که طی سال ها سبب تشکیل پلاک هایی از جنس چربی و کلسیم در دیواره عروق کرونر قلب می شود. عروق کرونر وظیفه خون رسانی به ماهیچه پویای قلب را بر عهده دارد و این پلاک ها ابتدا موجب کاهش خون رسانی به قلب شده و در نهایت با اضافه شدن لخته ای روی این پلاک ها و انسداد کامل عروق کرونر، موجب آسیب به عضله قلب می شوند و سکته قلبی رخ می دهد.
علائم سکته قلبی چیست؟
بسیاری از نشانه های حمله قلبی تدریجی بروز می کند ولی گاهی هم ناگهانی و شدید است. درهرحال این علائم، گاهی به صورت احساس سنگینی و درد در قفسه سینه بعد از فعالیت و یا خوردن غذا بروز کرده و گاهی به صورت درد در قفسه سینه و سردل که به پشت یا کتف ها منتشر می شود ظهور می کند. این درد بالای چند دقیقه طول می کشد و گاهی همراه با تعریق سرد و تهوع و در مواردی هم با تنگی نفس بروز می کند.
بیماری های مادرزادی قلب:
این بیماری ها طیف وسیعی بوده و بر اساس شدت یا در بدو تولد یا اوایل دوران زندگی مشخص می شود یا برخی مواقع بعد از بزرگ شدن یا بلوغ مشخص می گردد.
اهم این بیماری های قلبی مادرزادی عبارت است از سوراخ بودن دیواره های قلب ، نارسایی ( شلی ) یا تنگی دریچه قلب، و یا وجود ناهنجاری در بسته نشدن مجرای ارتباطی دو طرف قلب در دوره جنینی و یا جابجا بودن عروق اصلی قلب می باشند.
برخی از این نقص ها نیاز به درمان ندارند. برخی دیگر نیاز به درمان دارویی و یا جراحی اورژانسی در دوره نوزادی یا در بزرگسالی دارند.
افرادی که دارای نقص مادرزادی قلبی می باشند، ممکن است در معرض خطرایسکمی قلبی (اختلال در عروق کرونری ) ، آریتمی، نارسایی قلبی و عفونت دریچه های قلبی قرار بگیرند.
عوامل خطرسازی که نمی توانید تغییری در آنها ایجاد کنید:
افزایش سن: تقریبا ۴ نفر از ۵ نفری که بیماری های عروقی فوت می نمایند، ۶۵ سال یا بیشتر سن دارند. در سنین بالاتر، زنانی که حمله قلبی دارند، دو برابر بیشتر از مردان دچار مرگ می شوند.
جنس مذکر: مردان در معرض خطر بیشتری از ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی هستند و در سنین پایین تر به این بیماری دچار می شوند. این میزان نزد زنان حتی پس از یائسگی (هنگامی که میزان مرگ زنان به دلیل بیماری قلبی افزایش می یابد) به اندازه مردان نیست.
توارث (شامل نژاد): بچه هایی که والدین آنها دچار بیماری های قلبی هستند، احتمال بیشتری برای بیماری قلبی آنان وجود دارد.
مصرف دخانیات: خطر بیماری های قلبی در افراد سیگاری، دو تا چهار برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است. کشیدن سیگار، بزرگترین عامل خطر برای ایست ناگهانی قلبی است. سیگاری هایی که دچار حمله قلبی می شوند نیز با احتمال بالاتر مرگ روبه رو هستند. تماس افراد غیر سیگاری با دود سیگار هم ممکن است خطر بیماری قلبی را افزایش دهد.
بررسی ها:
بررسی ها نشان می دهد،افرادی که دچار بیماریهای لثه هستند، چندین برابر دیگران در معرض سایر بیماریها به ویژه حملات قلبی و مغزی قرار دارند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل ا ز مهر، محققان دریافته اند، بیماریهای لثه نه تنها عاملی برای بروز انواع سکته هستند بلکه می توانند با بسیاری از بیماریها و عوارض دیگر نیز در ارتباط باشند.
براساس این گزارش ، این بیماریها می تواند موجب زایمان زودرس، تولد نوزادان کم وزن، پوکی استخوان،سرطان دستگاه گوارش و بیماری های تنفسی و حتی سردردهای طولانی و مزمن شود.
با توجه به اینکه ۹۰ درصد افراد بالای ۵۰ سال به بیماری های لثه مبتلا می شوند، در بسیاری موارد بی توجهی به درمان به موقع موجب از دست رفتن دندان ها وعدم توانایی جویدن کافی و مناسب غذا و همچنین فشار بیشتر به سایر قسمتهای دستگاه گوارش می شود.
همچنین در بسیاری موارد نیز التهاب و عفونتهای لثه که با بی توجهی همراه باشد، موجب نفوذ مواد مضر به داخل خون شده و با جریان خون به تمام بافتها به ویژه قسمتهای حساس مانند قلب و مغز منتقل شده و موجب بروز مشکلات شدیدتری خواهد شد.
شماتیک داخلی قلب
چه نوع ورزشی مناسب حال شماست؟
پزشکان به بیماران قلبی توصیه می کنند ورزش های هوازی و قدرتی را در برنامه هفتگی خود بگنجانند. برای این کار لازم است که در هر هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه را به ورزش هوازی ملایم مانند سریع راه رفتن اختصاص دهید یا برای حداقل ۷۵ دقیقه به ورزش های هوازی شدید مانند دویدن بپردازید. علاوه براین برای تقویت ماهیچه های خود بهتر است که ۲روز در هفته یا بیشتر از وزنه های مختلف یا ورزش های استقامتی استفاده کنید. هرچقدر حجم ماهیچه ها بیشتر باشد بدن کالری بیشتری می سوزاند. علاوه براین تقویت ماهیچه ها به کنترل سطح قند خون کمک می کند. بنابراین این نوع ورزش ها برای افراد مبتلا به دیابت بسیار مفید هستند.
مواد غذایی زیر از بروز بیماریهای قلبی عروقی جلوگیری می کنند:
غذاهای دریایی ، میوه ها وسبزیجات ، آجیل ، غذاهای سلولزی ، غذاهای غنی از منیزیوم ، سیر ، پیاز ، روغن زیتون و غذای حاوی ویتامین C,E و بتاکاروتن از بیماریهای قلب و عروق جلوگیری می کنند .
- سبزیجات و میوه موجب محافظت فرد در مقابل بیماریهای قلبی عروقی می شود ، سیروپیاز و سبزیهای سرشار از آنتی اکسیدان های ضد انعقاد هستند .
- ماهی حاوی مقادیر زیادی چربی امگا – ۳ است که موجب کاهش احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی می شود.
- روغن زیتون باعث افزایش سطح چربی محافظت کننده بدن می شود .
- در مصرف تخم مرغ و نیز شیرینی ها احتیاط کنید .
- فندق ، روغن زیتون و بادام نمونه هایی از غذاهای محافظت کننده قلب هستند .
- مصرف کره ، خامه و شیر چرب موجب افزایش بیماریهای قلب و عروق می شود .
- مواد سرشار از منیزیوم مثل لوبیاسبز، مواد سبزینه ای و جوانه گندم اثر محافظت کننده دارند .
- مواد سرشار از اسید فولیک اثر محافظت کننده دارند .